لوله گالوانیزه چیست؟ استانداردها و کاربرد آن

لوله گالوانیزه یا Galvanized pipe چیست؟

لوله گالوانیزه، مانند لوله فولادی است با این تفاوت که دارای یک پوشش گالوانیزه است و به همین دلیل به عنوان لوله گالوانیزه خوانده می‌شود. لوله گالوانیزه دارای مقاومت بالایی در مقابل خوردگی و رسوبات معدنی است و برای حفاظت در مقابل خوردگی و آسیب پذیری به کار می‌رود. لوله گالوانیزه (Galvanized pipe) به دو دسته گالوانیزه آهنی و گالوانیزه فولادی تقسیم می‌شود.

لوله گالوانیزه آهنی یا Galvanized iron pipe

لوله گالوانیزه آهنی دارای رنگ تیره و خاکستری بوده و همانطور که از نامش پیداست از جنس آهن سفید نوردشده تولید می‌شود. پس از اینکه درزهای لوله با دستگاه درزجوش، جوش داده شد در یک مخزن حاوی روی مذاب قرار می‌گیرد تا درز آن به خوبی پوشیده شود.

لوله گالوانیزه فولادی یا Galvanized steel pipe

لوله گالوانیزه فولادی که در اصطلاح لاتین Galvanized steel pipe خوانده می‌شود، از فولاد منعطف تشکیل می‌شود. ورق فولاد با فشار از درون یک قالب عبور داده می‌شود و درز آن جوش داده می‌شود. سپس برای افزایش مقاومت آن در مقابل اسید و زنگ زدگی در یک وان آبکاری روی اندود قرار داده می‌شود. به صورت کلی می‌توان گفت لوله گالوانیزه فولادی و لوله گالوانیزه آهنی از نظر ساخت با یکدیگر تفاوت چندانی ندارند، اما از نظر میزان وزن و رنگ دارای تفاوت هستند. لوله گالوانیزه فولادی سبک‌تر و براق‌تر از لوله گالوانیزه آهنی است و مقاومت کمتری در مقابل اسید دارد.

شکل ظاهری لوله گالوانیزه

لوله های گالوانیزه در اولین نصب به رنگ نیکل به نظر می رسند. اما با بالا رفتن سن، لوله های گالوانیزه بسته به محیط آنها ممکن است بسیار کدرتر، روشن تر یا تیره تر به نظر برسند. ما همچنین خانه هایی را دیده ایم که لوله های آب در آن رنگ آمیزی شده است، بنابراین تشخیص آن در نگاه اول دشوار است. لوله های فولادی گالوانیزه دارای پوشش محافظ روی یا (zinc) هستند تا از زنگ زدگی و خوردگی جلوگیری کنند. متأسفانه، پوشش لوله گالوانیزه پس از سالها قرار گرفتن در معرض منبع آب، در داخل دچار خوردگی و زنگ زدگی می شود. این زنگ به خطوط آب شما و در نهایت به شما راه پیدا می کند.

کاربرد لوله گالوانیزه 

فولاد گالوانیزه برای ساخت مهره‌ها، پیچ‌ها و میخ‌های مقاوم در برابر خوردگی استفاده می‌شود. با توجه به اینکه لوله‌های پلاستیکی به اندازه کافی قوی نیستند، لوله گالوانیزه بهترین جایگزین برای آن‌ها محسوب می‌شوند. برای نیمکت های ایستگاه اتوبوس، بالکن ها، ایوان ها، راه پله ها، پیاده روها و نردبان‌ها نیز قابل استفاده هستند. ستون‌های چراغ پارکی که وظیفه تامین روشنایی را بر عهده دارند از فولاد گالوانیزه ساخته شده‌اند. برای استعلام قیمت لوله گالوانیزه کلیک کنید

جرم پوشش روی ورق‌های گالوانیزه گرم

مقاومت پوشش گالوانیزه بسته به ضخامت آن متفاوت است و این روش به عنوان حفاظت گالوانیکی مشهور است و کاملا مقرون به صرفه می‌باشد. معمولا ضخامت، کیفیت و درصد پوشش گالوانیزه از جمله مهم‌ترین اطلاعات این محصول محسوب می‌شود. این محصول به دو صورت رول و شیت وجود دارد و افراد زیادی هنگام خرید ورق‌های گالوانیزه ضخامت یا کوتینگ یا درصد پوشش آن را مورد محاسبه قرار می‌دهند. کوتنیگ ورق‌های گالوانیزه در ایران بین 80 تا 150 میکرون، گرم بر متر مربع است. به طور مثال اگر کوتینگ یک محصول 100 میکرون باشد، به این معنا است که در هر متر مربع ورق گالوانیزه 100 گرم پوشش zinc وجود دارد. در کالاهای صادراتی میزان پوشش این محصول بین 160 تا 200 گرم بر متر مربع است. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت هر چه کوتینگ ورق گالوانیزه بیشتر باشد، میزان مقاومت آن نیز بیشتر خواهد شد. ورق‌هایی که پوشش آن‌ها از 275 میکرون کمتر باشند، برای تولید قطعات و پوشش‌های سینوسی سوله، بدنه خودرو، بخچال و .. استفاده می‌شود. پس از تولید این قطعات جهت ماندگاری بیشتر، مجدد پوشش داده می‌شوند.

روش تولید لوله گالوانیزه گرم Hot Galvanized pipe

لوله گالوانیزه گرم به دو شکل تولید می‌شود:

روش اول: لوله‌های استاندارد گالوانیزه ابتدا ورق آهن سیاه نورد می‌شود و سپس اسید شور شده و در حوضچه مذاب فلز روی یا (zinc) قرار می‌گیرد.

روش دوم: لوله‌هایی که توسط ورق گالوانیزه نورد شده و به شکل لوله تولید می‌شوند.

ضخامت استاندارد پوشش روی برای لوله‌های گالوانیزه به روش گرم

میزان ضخامت استاندارد پوشش فلز روی (zinc) برای لوله‌های گالوانیزه گرم شامل 5 درصد وزن کل لوله است که به طور میانگین بین 45 تا 55 میکرون (0.05 ~0.06 mm) برای هر سطح است.

میزان ضخامت فلز روی (zinc) برای لوله‌هایی که با ورق گالوانیزه تولید می‌شوند، بر اساس مقدار روی بر متر مربع تعیین می‌شود. در جدول زیر این میزان به صورت کامل ذکر شده است:

همانطور که در جدول فوق ذکر شده است، ضخامت پوشش فلز روی در لوله‌هایی که با ورق گالوانیزه تولید می‌شوند، کمتر از استاندارد لوله گالوانیزه‌ای است که در حوضچه روی مذاب (گالوانیزه گرم) ریخته می‌شود.

گالوانیزه شدن بهترین روش حفاظت از ورق آهن به روش کاتدی

هر چقدر ضخامت روی (zinc) بیشتر باشد، ورق گالوانیزه مقاومت بیشتری در مقابل رطوبت و خوردگی خواهد داشت. بنابراین یکی از روش‌های حفاظت از فلز آهن، حفاظت به روش کاتدی است که در آن فولاد آهن با روی پوشانده می‌شوند و همین امر مزیت آن نسبت به سایر روش‌های پوششی مانند رنگ زدن است. در روش گالوانیزه کردن پوشش روی (zinc) سراسر ورق را فرا می‌گیرد، اما در روش رنگ کردن، هدف صرفا قطع تماس سطح آهن با هوا است. چنانچه بخشی از پوشش رنگ آسیب ببیند، به سرعت زنگ زدگی توسعه خواهد یافت.

تکنیک‌های رایج در گالوانیزاسیون ورق‌ گالوانیزه سرد و گرم

در روش گالوانیزه سرد قطعه آهنی(فولادی) مورد نظر به روش غوطه ور شدن در محلول الکترولیت و عبور جریان برق گالوانیزه می‌شود و لایه نازکی از روی سطح بیرونی را خواهد پوشاند. یکی از معایب این روش این است که لایه پوششی خیلی نازک بوده و در مدت کوتاهی با توجه به شرایط محیطی، پوشش از بین خواهد رفت. در پروفیل‌های توخالی از قبیل لوله و قوطی، قسمت‌های داخلی، دارای پوشش روی بسیار کمتری نسبت به قسمت‌های بیرونی هستند.

در روش گالوانیزه گرم، ضخامت‌ها و کیفیت‌های گوناگونی وجود دارد و برای روی‌اندود کردن، قطعه فلزی به صورت کامل در حوضچه روی مذاب قرار داده می‌شود و به همین دلیل، روش گالوانیزه گرم نسبت به روش گالوانیزه سرد در اولویت قرار دارد. قبل از انجام گالوانیزاسیون گرم و سرد، به منظور افزایش کیفیت، دو عملیات چربی گیری و اسید شویی اجرا می‌شود. در صورتی که این عملیات به خوبی انجام نشود، مشکلاتی مانند جدا شدن روی (zinc) از روی سطح آهن وجود خواهد داشت. در صورتی که قطعه پیش‌گرم نشود، قطعه به اصطلاح دچار تاب خوردگی می‌شود و در لوله و قوطی گوشته نازک مشاهده می‌شود. بنابراین بهترین روش تهیه ورق گالوانیزه این است که از شرکت‌های معتبر محصولات خود را خریداری کنید تا از قطر پوشش گالوانیزه اطمینان کامل یابید.

نتیجه گیری

به صورت کلی می‌توان گفت، با توجه به مقدار روی مصرفی تفاوت‌های قیمت بسیار زیاد است و حتی مشاهده می‌شود که قیمت این محصول از دو کارخانه به میزان دوبرابر اختلاف قیمت داشته باشد و همیشه هزینه کمتر خرج کردن، به معنی سود بیشتر نیست.