گلخانه یکی از مکان های زیبا و درآمد زا می باشد که افراد علاقه مندند تا آن را ایجاد نمایند اما از آنجا که نمی دانند هزینه آن چه قدر می شود، از آن صرفه نظر می کنند. با توجه به شرایط اقتصادی کنونی هزینه گلخانه کمی سنگین است به همین دلیل برای آن وام در نظر گرفته اند. به طور کلی برای ساخت گلخانه به ازای هر یک متر مربع با تجهیزات، حدود 900 تا 3 میلیون در نظر گرفت. حدود 600 تا 900 هزار تومان نیز برای ساخت گلخانه بدون تجهیزات برای گلخانه برآورد می شود.
برای احداث گلخانه، هزینه های گوناگونی مثل خرید زمین، هزینه پوشش گلخانه و تجهیزات مورد نیاز را در نظر داشته باشید. خرید زمین یکی از مهمترین مسائل برای احداث گلخانه است. قیمت زمین نیز با توجه به موقعیت مکانی، مساحت و نوع کاربری سنجیده می شود. همینطور هزینه سازه با توجه به نوع آن، متراژ و کیفیت مصالح تفاوت دارد. سازه های گلخانه ای بیشتر از نوع فلزی، آلومینیومی یا چوبی ساخته می شوند. هزینه پوشش گلخانه نیز با توجه به نوع پوشش، متراژ و کیفیت پوشش تفاوت دارد. پوشش گلخانه ای به طور معمول از پلاستیک، شیشه یا پلی کربنات ساخته می شود. تجهیزات گلخانه با توجه به نوع تجهیزات، متراژ و کیفیت تجهیزات تفاوت دارد. تجهیزات گلخانه مثل سیستم آبیاری، سیستم های گرمایش و سرمایش، سیستم های تهویه و دیگر برای پرورش گیاهان در گلخانه می باشند.
شرایط اولیه برای اخذ مجوز های احداث گلخانه
برای احداث و راه اندازی هر نوع ساختمانی، قبل از شروع کار نیاز به مجوز و گواهینامه رسمی دارید و اگر بدون این گواهینامه ساخت و ساز را آغاز کنید همه سرمایه تان را از دست می دهید. برای دریافت پروانه تاسیس گلخانه، وزارت جهاد کشاورزی قوانینی در نظر گرفت که به شرح زیر است:
- حفظ فاصله و حریم 2000متری با کارخانه های آلوده مثل سیمان، آسفالت و …
- حفظ فاصله 50 متری با رودخانه و حریم 200 متری از دریا
- حفظ حریم 3000 متری از واحد مرغ لاین، فاصله 1000 متری از واحد مرغ اجداد و اصلاح نژادی، حفظ فاصله 500 متری از واحد مرغ مادر
- گلخانه از واحد مرغ های تخم گذار، با توجه به نوع بستر کشت به ترتیب از 100 متر تا 300 متر باشد.
- فاصله گلخانه به نسبت واحد مرغ گوشتی، در بستر کشت خاکی 50 متر باشد.
- حداقل متراژ زمین برای گلخانه باید 500 متر در باشد و مجوز برای 60 تا 80 درصد زمین صادر می شود.
بعد از گرفتن تاییدیه موارد گفته شده، نوبت به گرفتن تسهیلات بانکی و مجوز دیوارکشی می رسد که در حقیقت نوعی وام یا کمک هزینه احداث گلخانه می باشد. مجوز دیوارکشی در شرایطی به شما تعلق می گیرد که مساحت زمین، بیشتر از 5000 متر و مساحت سازه بیشتر از 3000 متر باشد. با این روند گواهینامه دیوارکشی با سرعت بیشتری انجام می پذیرد.
ویژگی و هزینه ساخت انواع گلخانه
| ویژگی | گلخانه تونلی | گلخانه اسپانیایی | گلخانه شیشه ای | گلخانه ایرانی |
| ارتفاع | بیشتر | کمتر | کمتر | کمتر |
| شرایط آب و هوایی مناسب | مناطق با شرایط آب و هوایی نسبتا ملایم | مناطق با شرایط آب و هوایی متغیر | مناطق با شرایط آب و هوایی متغیر | مناطق با شرایط اب و هوایی نسبتا ملایم |
| قیمت | کمترین | متوسط | بالاترین | نسبتا کم |
| مقاومت در برابر باد و برف | کم | بیشتر | بسیار بیشتر | بیشتر |
| مناسب برای کشت | محصولاتی که به مراقبت کم نیاز دارند | محصولات حساس | محصولات حساس | حصولات حساس |
| نصب و راه اندازی | آسان | دشوارتر | دشوارترین | دشوارتر |
| هزینه احداث به ازای هر متر مربع | 300 الی 500 هزار | 600 هزار الی 1 میلیون | 1 الی 3 میلیون | 2 تا 5 میلیون |
| وزن | سبک | متوسط | سنگین | متوسط |
| کنترل دما و رطوبت | دشوار | آسان تر | آسان ترین | آسان تر |
دیگر هزینه های تجهیزات و سیستم های گلخانه ای
زمان تاسیس یک گلخانه، هزینه های جانبی بسیاری وجود دارد که شامل فن سیرکوله، پرده انرژی، آبیاری، سیستم برق، اتوماسیون، بستر کشت و … می شود. برای هر متر مربع 10000 تا 20000 تومان فن سیرکوله به کار برده می شود. پرده انرژی همینطور در هر مربع حدود 220 تا 750 هزار تومان هزینه دارد. به طور معمول برای آبیاری گلخانه ها، در هر مترمربع بین 15 تا 90 هزار تومان هزینه در نظر گرفته می شود. سیستم برق کشی دامنه گسترده ای دارد به گونه ای که از متری 13 هزار تومان آغاز شده و به بیشتر از 130 هزار تومان نیز افزایش می یابد.
لوله گالوانیزه
لوله گالوانیزه یکی از مهمترین مصالح استفاده شده در سازه های گلخانه ای است که به دو نوع لوله گالوانیزه گرم و سرد دسته بندی می شود. در واقع لوله گالوانیزه همان لوله معمولی است که روی سطح آن یک لایه از فلز روی وجود دارد. لوله گالوانیزه گرم در دماهای بالا حدود 420 درجه سانتی گراد به بالا آبکاری می شود و مقاومت بسیاری در مقابل خوردگی و زنگ زدگی دارد. لوله گالوانیزه سرد در دماهای پایین که حدودا کمتر از 100 درجه سانتی گراد است، آبکاری می شود. در این شیوه لوله فولادی را با محلول غلیظ از روی و دیگر فلزات، پوشش می دهد. این نوع لوله هزینه تولید کمتر و سرعت ساخت بیشتری دارند.
برای ساخت گلخانه پیشنهاد می کنیم از لوله گالوانیزه گرم بهره برید، چرا که نه تنها مقاومت بالاتری دارد بلکه ضخیم تر از لوله های گالوانیزه سرد می باشد.
سیستم گرمایش
گرمایش گلخانه برای پرورش محصولات کشاورزی، در همه سال الزامی است. در مناطق سرد سیر، دمای هوا در فصل زمستان به میزانی کاهش می یابد که رشد گیاهان توقف نماید. در این منطقه ها، به کارگیری از سیستم گرمایش گلخانه برای تامین دما مناسب برای رشد گیاهان حائز اهمیت است. سیستم های گرمایش گلخانه به دو دسته کلی گرمایش مرکزی و گرمایش موضعی تقسیم می شود. سیستم های گرمایش مرکزی در گلخانه های بزرگ به کاربرده می شوند. در این سیستم ها، گرما در یک نقطه جمع آوری شده و در نهایت از طریق لوله یا کانال به نقاط گوناگون گلخانه انتقال می یابد.
سیستم های گرمایش مرکزی گلخانه به شرح زیر هستند:
- سیستم گرمایش با دیگ بخار: آب در دیگ بخار گرم شده و از طریق لوله به بخش های گوناگون انتقال داده می شود.
- سیستم گرمایش با کوره گازی یا نفتی: هوا درکوره گرم شده و در نهایت از طریق کانال به بخش های مختلف گلخانه انتقال داده می شود.
- سیستم گرمایش با هواساز: هوا از طریق هواساز گرم شده و در نهایت از طریق کانال ها به بخش های مختلف گلخانه انتقال داده می شود.
سیستم های گرمایش موضعی، در گلخانه های کوچک به کاربرده می شوند و گرما در نزدیکی گیاهان حاصل می شود. این سیستم بخش های مختلفی دارد که مهمترین آن به شرح زیر است:
- هیتر تابشی: گرما از طریق المنت تابشی به وجود می آید.
- جت هیتر: گرما از طریق جریان هوای گرم تولید می شود.
- گرمایش از کف: لوله های حاوی آب گرم در کف گلخانه طراحی می شوند.
انتخاب سیستم گرمایش مناسب برای گلخانه به عوامل مختلفی مثل مساحت زمین، نوع محصولات و بودجه بستگی دارد.
سیستم سرمایش
سیستم سرمایش گلخانه برای کنترل دما در فصل تابستان و جلوگیری از وارد شدن آسیب به گیاهان در نظر گرفته می شود. در منطقه های گرمسیر، دمای هوا در فصل تابستان به میزانی افزایش می یابد که رشد گیاهان را متوقف می کند. در این مناطق به کارگیری از سیستم سرمایش برای تامین دمای مناسب رشد گیاهان الزامی است.
سیستم های سرمایش گلخانه به دو بخش فعال و غیرفعال تقسیم شده که بخش فعال در گلخانه های بزرگ به کاربرده می شوند. در این سیستم ها سرما در یک نقطه مرکزی حاصل شده و در نهایت از طریق لوله یا کانال ها به بخش های مختلف گلخانه انتقال داده می شوند.
سیستم های سرمایش فعال در گلخانه بخش های گوناگونی را شامل می شود که به شرح زیر است:
- ایجاد سرما به کولر آبی
- کولر گازی
- فن مرطوب
سیستم های سرمایش غیرفعال مخصوص گلخانه های کوچک و متوسط هستند که سرما را به طور طبیعی تولید می نمایند. این سیستم ها شامل تهویه، سایه اندازی و مه پاشی است که در سیستم تهویه، هوای گرم از گلخانه خارج و هوای خنک جایگزین آن می شود.
در سیستم سایه اندازی، سایبان ها یا پوشش های دیگر برای جلوگیری از تابش مستقیم نور خورشید به گلخانه به کاربرده می شود. در سیستم مه پاشی آب، به شکل مه در گلخانه اسپری شده و تبخیرآب سبب کاهش دمای گلخانه می شود.
سیستم شیدینگ
سیستم شیدینگ در گلخانه برای کنترل نور ورودی به گلخانه به دو دسته اتوماتیک و دستی تقسیم می شوند. سیستم های شیدینگ دستی توسط کشاورزان به دو دسته باز و بسته تقسیم شده که این دسته ساده و ارزان تر هستند و نیاز به نیروی انسانی دارند. سیستم های شیدینگ اتوماتیک که به صورت خودکار باز و بسته می شوند به نسبت پیچیده تر و گران تر هستند و نیاز به نیروی انسانی ندارند.
عوامل تاثیر گذار در هزینه ساخت گلخانه
هزینه ساخت گلخانه به عوامل متعددی بستگی دارد و در واقع این عوامل هستند که قیمت نهایی را تعیین می کنند. ابعاد گلخانه، موقعیت زمین، دسترسی زمین، دسترسی به منابع آبی، دستمزد های ساخت سازه، سیستم آبرسانی و… از مهمترین عوامل تاثیر گذار در قیمت ساخت گلخانه می باشند.
هزینه ساخت گلخانه 200 متری
گلخانه های 200 متری، گلخانه های کوچکی هستند که به جهت پرورش گل های زینتی دیوار60 متری برای آن ایجاد می شود. به علت کمبود جا نمی توان از تجهیزات صنعتی و پیشرفته در این گلخانه به کار برید و در نهایت هزینه آن چنانی ندارد. سیستم آبرسانی این گلخانه را می توان با لوله گالوانیزه ساخت. اگر از لوله گالوانیزه گلخانه برای این سیستم بهره برید تقریبا می توان گفت متری 5 هزار تومان بیشتر از لوله های معمولی می شود.
سیستم گرمایشی گلخانه برای محافظت از گیاهان در زمستان طراحی می شود. این سیستم در سال جدید بیش از 18 میلیون هزینه دارد. اگر از سیستم های گرمایشی تابشی پیشرفته تر به کاربرده شود هزینه آن 20 تا 25 میلیون برآورد می شود. سیستم گرمایشی مرکزی نسبت به دو تهویه قبلی، پیشرفته تر بوده و منطقا مدیریت راحت تری دارد. در نهایت قیمت نصب و راه اندازی برای 200 متر حدود 100 میلیون می باشد.
سیستم خنک کننده وسیله دیگری است که برای کنترل دما در تابسستان به کاربرده می شود. این سیستم دارای دو نوع مه و پنکه است که هزینه احتمالی آن حدود 20 میلیون است. اگر از شیدینگ هم برای مدیریت دما استفاده شود، به ازای هر متر مربع 30 هزار تومان دارد.
علاوه بر پنکه و پد که نقش خنک کننده دارند، نصب پنجره روی دیوار های گلخانه الزامی است چرا که در کنترل تهیوه مطبوع نقش مهمی دارد.
هزینه ساخت گلخانه 500 متری
گلخانه 500 متری قطعا هزینه بیشتری نسبت به گلخانه 200 متری دارد و تجهیزات بیشتری در ساخت آن به کاربرده می شود. برای ساخت این گلخانه باید دیوارکشی حداقل 90 متر باشد و ارتفاع سقف نیز بیشتر است. هزینه لوله کشی و آبرسانی این گلخانه با متراژ 500 متر، با توجه به کیفیت لوله حدود 4 تا 8 میلیون می باشد. سیستم گرمایشی تابشی این گلخانه، حدود 50 میلیون می شود و اگر از سیستم گرمایش مرکزی که پیشرفته تر است استفاده کنید، هزینه آن به بیشتر از 100 میلیون تومان می رسد. نصب پنکه و پد در این محیط، حدود 50 میلیون بیشتر است؛ سسیستم تهویه هم به مبلغی به بیش از 30 میلیون افزایش می یابد. اگر در گلخانه سقف سایبان به کار برید 15 تا 20 میلیون هزینه بر است. در گلخانه 500 متری بر خلاف 200 متری، چون بزرگتر است، حتما به نور پردازی مناسب و دستگاه های اتوماسیون نیاز است.
هزینه ساخت گلخانه 1000 متری
گلخانه 1000متری جزء گلخانه های بزرگ است که به جهت فعالیت های کشاورزی گسترده ساخته می شود. ارتفاع دیوارکشی این زمین باید کمتر از 150 متر نباشد. سیستم آبرسانی گلخانه 1000 متری پیشرفته تر بوده و از آب پاشی خودکار به کاربرده می شود. سیستم گرمایشی توسط دیگ های بخار تولید شده و بیشتر از 110 میلیون تومان هزینه دارد. پنجره هایی که به جهت تهویه هوا قرار می گیرند، بیشتر از 100 میلیون هزینه دارند. تهیه سیستم مه پاش نیز برای زمین 1000 متری حدود 80 میلیون تومان هزینه دارد. با وجود این که ساخت گلخانه 1000 متری بسیار زیاد است ولی سود دهی و تولید محصول آن همه هزینه ها را جبران می نماید. به طور کلی احداث این گلخانه ها از جهت سرمایه گذاری و سود دهی به صرفه تر است.
