میلگرد ممان منفی از یک سو صاف و از سوی دیگر با زاویه 90 درجه خم شده است. این میلگرد در عملیات آرماتور بندی به کار برده می‌شود و قسمت صاف آن روی تیرچه و قسمت خم شده آن پشت تیر قرار می‌گیرد. میلگرد ممان منفی برای تحمل لنگر منفی در دال بتنی سقف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
ممان منفی یا لنگر منفی چیست؟
در طراحی سقف تیرچه بلوک، اتصال تکیه‌گاه به صورت ساده فرض می‌شود اما در عمل با توجه به اینکه بتن ریزی درجا تیر و سقف اعمال می‌شود، اتصال از نوع گیردار می‌شود و لنگر در قسمت بالا سقف به وجود می‌آید.
میلگرد ممان منفی
میلگرد ممان منفی در حالتی که روی سقف قرار بگیرد، بار از طریق تیرچه، در تیر پیچش به وجود می‌آورد. زمانی که تیر کناری باشد و از یک سو به تیرچه متصل باشد، پیچش بیشتر خواهد شد. لذا اتصال تیرچه، به تیر از نوع ساده انتخاب می‌شود و در عمل مانند سقف و تیر بتن ریزی می‌شود، این اتصال از نوع گیردار خواهد شد. با گیردار شدن اتصال، در قسمت بالا تیر و سقف لنگر منفی به وجود می‌آید. برای تحمل این لنگر باید مقاومت خمشی تکیه‌گاه، افزایش یابد.
وظیفه میلگرد ممان منفی
سقف و تیر برای تحمل پیچش وارده طراحی نمی‌شود، از این رو از آرماتور ممان منفی در آن استفاده می‌شود. همانطور که در قسمت قبل اشاره شد، قسمت خم شده پشت تیر قرار می‌گیرد و قسمت صاف آن روی تیرچه قرار می‌گیرد.
کاربرد میلگرد ممان منفی
میلگرد ممان منفی علاوه بر تحمل لنگر خمشی در موارد زیر کاربرد دارد:
- جلوگیری از ترک خوردگی در تکیه‌گاه تیر
- کاهش سقف و دامنه ارتعاشات
- کاهش دهنده نیروی وارد به میلگردهای کششی
- جلوگیری از خرابی سقف هنگام ریزش
ضوابط میلگرد ممان منفی
ضوابط اجرا و استفاده از میلگرد ممان منفی در جدول زیر درج شده است:
| محل قرار گیری میلگرد ممان منفی | میلگرد ممان منفی بر اساس 15 درصد لنگر خمشی دهانه محاسبه می‌شود و در تکیه گاه قرار می‌گیرد. اگر تکیه گاه میانی باشد، برای محاسبه، بیشترین لنگر خمشی دهانه طرفین را در نظر می‌گیرند. |
| سطح مقطع میلگرد ممان منفی | سطح مقطع باید حداقل 15% آرماتورهای کششی تیرچه باشد که محاسبات آن توسط طراح انجام می‌شود. |
| سایز آرماتور ممان منفی | سایز میلگرد ممان منفی معمولا 8، 10 و 12 و گاهی هم 14 میلی‌متر است که در میان دو دهانه کنار هم قرار می‌گیرد. |
| طول میلگرد ممان منفی | حداقل طول میلگرد ممان منفی باید اندازه یک پنجم دهانه باشد. |
ایا استفاده از میلگرد ممان منفی الزامی است؟
میلگرد ممان نگاتیو (میلگرد ممان منفی) در سقف‌های تیرچه بلوک اسکلت‌های فلزی چه تیرچه بتنی، پیش ساخته و چه تیرچه کرومیت، وقتی سقف بتن ریزی می‌شود، مقداری از لنگر نگاتیو در قسمت بالایی تیر به وجود می‌آید، برای استفاده از این لنگرها می‌توان از آرماتورها لنگر منفی استفاده نمود. بنابراین می‌توان نتیجه گرفت که میلگرد ممان منفی برای تحمل بار در سقف الزامی است.
شیوه اجرای میلگرد نگاتیو
بعد از اینکه قطر و طول میلگرد تعیین شد، میلگردها برای مونتاژ آماده می‌شوند و به کمک سیم آرماتوربندی بسته می‌شوند. دلیل این کار عدم جدا شدن از میلگرد فوقانی تیرچه است. تیرچه‌های کناری در انتهای آرماتور منفی قرار می‌گیرند و دارای یک خم استاندارد هستند و این میلگرد به صورت یکسر خم بسته می‌شود. تیرچه‌های میانی نیز از یک میلگرد سراسری که طول و قطر آن مشخص هستند، روی میلگرد فوقانی تیرچه اجرا می‌شوند. مهم‌ترین نکته در اجرای میلگرد نگاتیو این است که قبل از بستن میلگردهای حرارتی بسته می‌شوند. شیوه اجرای میلگرد نگاتیو به صورت کامل در نشریه 543 درج شده است.
نتیجه گیری
میلگرد ممان منی از میلگردهایی است که یک سمت آن با زاویه 90 درجه خم شده است و در عملیات آرماتور بندی به کار برده می‌شود. میلگرد ممان منفی در سقف‌های تیرچه بلوک اسکلت‌های فلزی و بتنی به کاربرده می‌شود. میلگرد ممان منفی با سیم آرماتور بندی بسته می‌شود تا هنگام بتن ریزی از میلگرد فوقانی تیرچه جدا نشود.
سوالات متداول
محاسبه طول میلگرد منفی چگونه انجام می‌شود؟
حداقل طول میلگرد ممان منفی باید به اندازه یک پنجم دهانه باشد.
نصب میلگرد ممان منفی چگونه است؟
در نصب میلگرد ممان منفی از سیم آرماتور برای محکم نگه داشتن آن استفاده می‌شود، سپس عملیات بتن ریزی انجام می‌شود.
تفاوت میلگرد ادکا و ممان منفی چیست؟
میلگرد ادکا برای اتصال ترک برشی و پر کردن فضای خالی میان تیرها استفاده می‌شود اما میلگرد ممان منفی برای از بین بردن نیروی کرنشی و کششی به کار می‌رود.از لحاظ ظاهری نیز دو سر میلگرد ممان منفی خم دارد ولی در ادکا فقط یه سر آن خم دارد.
